Tìm hiểu về thời của đối tác Nhật

Ông Trương Văn Phước - TGĐ Eximbank cũng thừa nhận SMBC còn hỗ trợ Eximbank tiếp cận các nguồn vốn quốc tế với chi phí hợp lý và tăng cường thanh khoản cho Eximbank bằng hạn mức cho vay liên ngân hàng, tài trợ thương mại và bảo lãnh, giúp lựa chọn và áp dụng công nghệ thông tin hiện đại... Vì vậy, không phải ngẫu nhiên mà từ một ngân hàng chỉ có tổng tài sản khiêm tốn 33.710 tỉ đồng năm 2007, tính đến quý IV/2012, tổng tài sản của Eximbank đã tăng lên trên 5 lần và đạt tới 170.252 tỉ đồng.

Cổ đông Vietinbank (CTG) đã chính thức chấp thuận Ngân hàng Tokyo Mitsubishi UFJ (BTMU) trở thành cổ đông chiến lược nước ngoài, tại đại hội cổ đông bất thường ngày 26/2/2013. Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng đánh dấu bước tham gia sâu của các nhà đầu tư Nhật vào thị trường tài chính VN.

Hợp tác chiến lược giữa VietinBank và Tập đoàn Tài chính Mitsubishi có là thương vụ lớn nhất đến thời điểm này

Trước đó, tại Việt Nam, một trong những cổ đông đầu tư ngân hàng lớn nhất cũng đến từ Nhật Bản. Đó là thương vụ diễn ra trong năm 2012, của Vietcombank.

Dấu ấn các ngân hàng ngoại

Nếu CTG chào đón đối tác Nhật từ Tập đoàn Tài chính Mitsubishi với phần bán 20% vốn đạt giá trị xấp xỉ 1 tỉ USD là thương vụ đình đám nhất trên thị trường M&A diễn ra cuối năm 2012, đầu năm 2013 là, thì việc Vietcombank bán 15% cổ phần cho Mizuho với trị giá đạt 570 triệu USD cũng là một thương vụ giao dịch quan trọng giữa các ông lớn.

Tuy nhiên, “kỳ cựu” trong xu hướng bán vốn này, phải kể đến Eximbank với mối lương duyên đã trọn vẹn 5 năm cùng Ngân hàng Sumimoto Mitsui Banking Corporation (SMBC) kể từ năm 2007 cho đến nay. SMBC đã và hiện đang sở hữu 15% vốn, tương đương tỉ lệ sở hữu Mizuho tại Vietcombank. Tuy nhiên thương vụ này chỉ được “hâm nóng” khi mới đây, viễn cảnh sáp nhập giữa Sacombank và Eximbank được vạch ra và theo đó, Sumimoto rất có thể sẽ gia tăng tỉ lệ sở hữu cổ phần Sacombank, để tránh pha loãng tỉ lệ cổ phần hiện có tại Eximbank khi cả 2 sáp nhập làm một.

Cũng đã có rất nhiều nhà băng ngoại tham gia sở hữu cổ phần tại các ngân hàng nội như ANZ, Standard Chartered, HSBC, Commonwealth Bank, Maybank,... thậm chí trong số này có lúc còn cùng là đối tác chiến lược ở 2, 3 ngân hàng Việt khác nhau.

Và đối tác Nhật

Vậy điều gì làm nên dấu ấn Nhật tại ngân hàng Việt?

Đầu tiên, có thể nói đó sẽ là giá trị quy mô thương vụ, giá trị phần vốn mà các đối tác Nhật góp đầu tư. Vietcombank, Vietinkbank đều là những ngân hàng có tổng vốn chủ sở hữu rất lớn so với những ngân hàng còn lại (ngoại trừ 1 số ngân hàng như BIDV). Việc chiếm một tỉ lệ sở hữu từ 10-20% tại các ngân hàng này đồng nghĩa với khoản đầu tư góp vốn sẽ chênh lệch rất lớn so với việc nắm giữ cũng chừng đó tỉ lệ sở hữu, nhưng ở một ngân hàng khác. Chưa kể, do vị thế của mình, hầu hết các hợp đồng bán vốn của Vietcombank, Vietinbank, dù không công bố chi tiết nhưng đều có chung đặc điểm là giá trị cổ phần được trả luôn cao hơn nhiều so với thị giá. Giới thạo tin còn nhận định, ngoài những giá trị hữu hình, các ngân hàng này nhận được nhiều giá trị vô hình khác từ thương vụ bởi khuôn khổ và quy mô hợp tác chiến lược của các ngân hàng này với các đối tác ngoại.

Năm 2012, ngành ngân hàng VN đang chuyển tái cấu trúc, và một trong những định hướng quan trọng được vạch ra là xây dựng những ngân hàng quy mô và tầm vóc ngang tầm khu vực. Sự mở rộng, bắt tay với các nhà đầu tư Châu Á chưa hẳn đã mang đến sự mở mang cho các ngân hàng nội trong tầm khu vực ngay lập tức, nhưng một bước lớn mạnh về tổng vốn chủ sở hữu, tổng tài sản, qua đó là nâng thêm tầm cao về công nghệ, quản trị nhờ sự hỗ trợ từ các đối tác và kể cả những hậu thuẫn để giải trừ nợ xấu (nếu cần), nâng chất... đang hé mở cánh cửa tiến gần hơn đến việc hiện thực hóa định hướng này. Không lạ, khi hầu hết giới chuyên môn đều cho rằng Vietcombank và Vietinbank rõ ràng đã được các nhà hoạch định chính sách “nhắm” đến như những trụ cột chính của hệ thống ngân hàng VN, từ bệ phóng đầu lĩnh của thời hiện tại. Và kỳ vọng đó nay cũng đang đặt lên đôi vai của một ngân hàng có thể dẫn đầu hệ thống các NHTM CP như Eximbank, khi lộ trình sáp nhập với Sacombank cũng sẽ giúp hai ngân hàng này “phình to”, và tận dụng tốt hơn nữa lợi thế hợp tác quan trọng từ người bạn đồng hành Sumimoto. Đó cũng là lý do vì sao sau 5 năm có mặt tại Eximbank, Sumimoto hiện thời lại trở thành tâm điểm chú ý, cùng BTMU và Mizuho.

Ngoài ra, cũng trong năm qua, VN ghi nhận sự gia tăng đột biến hoạt động đầu tư từ các nhà đầu tư Nhật, với vị thế dẫn đầu việc rót vốn FDI. Trên thị trường M&A, độ phủ sóng của các nhà đầu tư Nhật dày đặc trong các thương vụ cũng là yếu tố cộng hưởng, trong khi đó, những nhà đầu tư từ các thị trường khác nói chung lại đang có xu hướng “co” lại, thích ứng với khủng hoảng kinh tế Châu Âu và suy thoái kinh tế toàn cầu theo cung cách hạn chế đầu tư mới và tìm cách thoái vốn đầu tư cũ.

Theo thống kê của Tổng cục Thống kê, tháng 1/2013, Nhật Bản vẫn tiếp tục dẫn đầu về đầu tư FDI. Còn theo dự báo của StoxPlus, một tổ chức Nghiên cứu và Phân tích Dữ liệu Tài chính thì cùng với Hàn Quốc, Nhật Bản sẽ tiếp tục là nhà đầu tư số 1 trên thị trường M&A tại VN trong năm nay.

Thay máu và lột xác

Nếu lấy Eximbank làm ví dụ, sẽ thấy rất rõ sự đồng hành với Sumimoto đã giúp Eximbank lột xác ra sao. 5 năm, theo ông Hiroshi Minora – Phó tổng giám đốc SMBC, SMBC đã tư vấn và đề xuất Eximbank nâng cao hoạt động lập kế hoạch và hệ thống quản lý rủi ro theo tiêu chuẩn quốc tế, theo đó Eximbank đã hoàn thiện chính sách tín dụng và mô hình quản lý tín dụng tập trung và tăng cường quản lý rủi ro đối với hoạt động cấp tín dụng, kinh doanh vốn, kinh doanh vàng và kinh doanh tiền tệ;… đồng thời hỗ trợ Eximbank đẩy mạnh hoạt động ngân hàng bán lẻ, thu hút khách hàng Nhật Bản tại VN đến giao dịch với Eximbank nhằm mở rộng nền tảng khách hàng cho Eximbank.

Ông Trương Văn Phước - TGĐ Eximbank cũng thừa nhận SMBC còn hỗ trợ Eximbank tiếp cận các nguồn vốn quốc tế với chi phí hợp lý và tăng cường thanh khoản cho Eximbank bằng hạn mức cho vay liên ngân hàng, tài trợ thương mại và bảo lãnh, giúp lựa chọn và áp dụng công nghệ thông tin hiện đại... Vì vậy, không phải ngẫu nhiên mà từ một ngân hàng chỉ có tổng tài sản khiêm tốn 33.710 tỉ đồng năm 2007, tính đến quý IV/2012, tổng tài sản của Eximbank đã tăng lên trên 5 lần và đạt tới 170.252 tỉ đồng.

Vị thế của Eximbank trong khối các ngân hàng cổ phần ngoài quốc doanh trên thị trường cũng đã có một sự thay đổi ngoạn mục và hiện tại, Eximbank đang nằm trong top 3 ngân hàng hàng của khối NHTM, chỉ sau 4 ông lớn Agribank, BIDV, VCB và CTG.

Trở lại với thương vụ hợp tác chiến lược có giá trị lớn nhất tính đến thời điểm hiện nay của CTG, theo nhiều chuyên gia, đây sẽ cú “lột xác” quan trọng. Một cách thận trọng nhưng không kém kỳ vọng, bộ phận Phân tích của CTCK Bản Việt nhận định thêm: Đây là tin tích cực đối với CTG vì ngoài hỗ trợ hoạt động và quản lý, việc bơm thêm vốn (dự kiến trong quý II/2013) sẽ tạo hỗ trợ cho nguy cơ chất lượng tài sản suy giảm tại CTG.

Bản Việt ước tính: Tăng vốn chủ sở hữu 46% sẽ cải thiện hệ số an toàn vốn của CTG lên hơn 17% từ mức 12% hiện tại. Giá trị sổ sách sau phát hành sẽ là 15.036 đồng/cổ phiếu so với hiện tại là 12.829 đồng/cổ phiếu. Như vậy, ảnh hưởng của đối tác Nhật tại CTG chắc chắn là không hề nhỏ. Và ảnh hưởng của các nhà đầu tư đối với nhà băng Việt rất có thể sẽ được “gia tăng” ở một số trong trường hợp, nếu dự thảo nghị định về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng (TCTD) VN dự kiến sẽ thay thế Nghị định 69/2007/NĐ-CP hiện tại mà NHNN vừa công bố, được thông qua. Theo đó, nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu trên 30% ở các TCTD yếu kém nếu được Thủ tướng chấp thuận và loại bỏ một số tiêu chuẩn có thể cản trở việc TCTD yếu kém bán cổ phần cho tổ chức nước ngoài.

Cơ hội có thể nhiều hay ít, nhưng các ngân hàng Việt sẽ làm thế nào để biến thành cơ hội Win – Win ?

Ông Phan Dũng Khánh - Trưởng phòng Nghiên cứu và Tư vấn Đầu tư CTCK Maybank Kim Eng VN: Gần đây, các thông tin tiêu cực và kết quả kinh doanh cùng nợ xấu trong hệ thống NHTM đang là sự quan tâm hàng đầu của cả nền kinh tế, vì thế rõ ràng cổ phiếu ngành này cũng bị ảnh hưởng với xu hướng giảm. Tuy nhiên cho đến cuối năm 2012 khi một số tín hiệu tích cực từ nền kinh tế và nhiều chính sách trong nỗ lực thúc đẩy kinh tế tăng trưởng đã giúp cổ phiếu ngành này phục hồi phần nào, do sự kỳ vọng của NĐT về nợ xấu sẽ giảm, kênh dẫn vốn từ hệ thống ngân hàng sẽ phát huy mạnh trong thời gian tới qua đó cải thiện kết qủa kinh doanh. Vì thế cổ phiếu ngành ngân hàng đã được NĐT chú ý, giúp thanh khoản tăng vọt, tiếp tục là ngành dẫn đầu thị trường. Tuy nhiên việc cổ phiếu ngành này giao dịch ổn định với kỳ vọng tăng trưởng ổn định còn phải phụ thuộc vào độ "ngấm" chính sách và hiệu quả hoạt động của ngành ngân hàng trong thời gian tới. Các nhà đầu tư nước ngoài cũng rất quan tâm đến cổ phiếu và hoạt động đầu tư vào ngành ngân hàng. Dễ hiểu vì đây là ngành quan trọng trong nền kinh tế. Không chỉ ở VN, trên thế giới, ngân hàng luôn là ngành dịch vụ, trung gian trong nền kinh tế, mắt xích quan trọng trong nền kinh tế liên kết các ngành khác, dẫn vốn lưu thông trong nền kinh tế. Do đó, bên cạnh những nhà đầu tư ngắn hạn, nhiều tổ chức nước ngoài đã chọn ngân hàng như một nơi để tạo ra các sức mạnh liên minh, tạo giá trị tăng trưởng dài hạn.